غلط های رایج گفتاری کدوم درسته؟

بازدید: 11789 بازدید

غلط های رایج گفتاری , کدامشان درست است؟

غلط های رایج گفتاری , حتما شما هم در طول شبانه‌روز و در معاشرت‌های روزمره خود از کلماتی استفاده کرده‌اید که دو وجهی و دو تلفظی هستند. فردا شب میهمان دارید؛ همسر یا مادرتان برای شام قرار است سبزی‌پلو با ماهی و زرشک‌پلو با مرغ درست کند. مادرتان می‌گوید ماهی‌ها را در آبلیمو و پیاز بگذارید برای اینکه بوی زُخم ندهد. این جرقه بحث را میان شما ایجاد می‌کند. زُخم یا زُهم، کدام درست است؟ در ادامه به بررسی این واژه و عبارات مشابه دیگر می‌پردازیم.

 

برشکسته شدن یا ورشکسته شدن؟

وقتی یک شرکت، کارگاه یا یک نظام و مجموعه صنعتی توانایی درآمدزایی و پرداخت بدهی‌ها و دستمزد عوامل خود را نداشته باشد می‌گویند ورشکسته شده است. جالب است بدانید واژه ورشکسته فقط برای بازرگانان و تاجران مورد استفاده قرار می‌گیرد به عبارت دیگر افراد عادی اگر دچار بحران‌های مالی این‌چنینی شوند عبارت مُعسِر برایشان استفاده می‌گردد. مُعسِر به معنی درویش تنگ دست و فقیر است.

 

بوی زُخم یا بوی زُهم؟

یکی از دلایل انتشار عمومی و گسترده چنین اشتباهات تلفظی در جامعه، شنیده شدن از تریبون‌های بزرگ و پر‌مخاطب است. گاهی یک فرد مطرح در جایگاه حساس و مهمی همچون رادیو و تلوزیون که مخاطب میلیونی دارند عبارتی را به اشتباه استفاده می‌کند، همین کافیست تا بعضی عبارات به راحتی در دایره واژگان مردم قرار بگیرند. زُخم یا زُهم؟ مسئله این است. تلفظ و شکل صحیح این عبارت زُهم است. زُهم به معنی گند و بوی بد است.

 

کروات یا کراوات؟

آویز پارچه‌ای که زیر یقه پیراهن قرار می‌گیرد و دارای طرح‌ها و رنگ‌های مختلف در دو نوع زنانه و مردانه است. کراوات نیز یکی دیگر از کلمات دو تلفظی است. اما کدام یک درست است؟ به اشتباه کراوات، کروات نیز گفته می‌شود. چندی پیش معادل فارسی کراوات را به طنز گردن آویز زینتی عنوان کردند.

 

پیراشکی یا پیلاشکی؟

نوعی نان روغنی یا نوعی خمیر که داخل آن را از گوشت و سبزیجات یا کِرِم و مُربا‌های شیرین پُر می‌کنند و می‌پزند. عده‌ای پیراشکی را پیلاشکی می‌گویند که کاملا اشتباه است. این نیز یکی از اشتباهات رایج بین مردم است.

 

آلوئه‌وِرا یا آلووِرا؟

چند سالی است که این گیاه در بین ما ایرانیان رواج پیدا کرده و تصور عمومی این‌گونه شکل گرفته که آلوئه‌وِرا یک میوه یا گیاه برای قشر مُرَفَه جامعه است. اگر شما هم جزو افرادی باشید که تلفظ صحیح این گیاه را بدانید حتما با شنیدن آلو‌وِرا گوش‌هایتان تیز می‌شود و فورا می‌خواهید تلفظ صحیحش را بگویید. برخی با صراحت روی آلو‌وِرا تاکید دارند برخی روی آلوئه‌وِرا پا فشاری می‌کنند. اما کدام درست است. با نگاهی به عبارت انگلیسی این میوه Aloe vera متوجه خواهید شد که تلفظ صحیح آلوئه‌وِرا است.

 

لگد ‌زدن یا لقد زدن؟

یکی دیگر از کلمات دو تلفظی پر‌کاربرد در بین عموم مردم لگد ‌زدن است. حتما شما هم این عبارت را بار‌ها و بار‌ها به هر دو صورت شنیده‌اید. لگد به بخت خودت نزن. لقد به بخت خودت نزن. کدام یک صحیح است. در فرهنگ معین کلمه لگد زدن جفتک انداختن، آلیز انداختن و اسکیزه کردن معنا شده است. پس خواهشاً دیگه شما اشتباه نکنید. لگد زدن درست است.

 

خورش یا خورشت؟

این مطلب را ویژه خوش خوراک‌ها می‌نویسیم. ویژه کسانی که حتی با شنیدن نام غذاهای مختلف دهانشان آب میفتد. خورشت یا خورش؟ در گذشته قوت غالب مردم نان بوده است بنابراین برای خوردن راحت‌تر نان در کنار آن غذایی مایع تهیه می‌شد که به آن خورش‌نان می‌گفتند. خورش به غذاهایی گفته می‌شود که ترکیبی از آب، سبزیجات و حبوبات به همراه گوشت است. قیمه‌بادمجان، قرمه‌سبزی، آلو‌ اسفناج و … نمونه‌هایی از خورش هستند که این روزها به همراه برنج خورده می‌شوند.

 

دسکتاپ یا دکستاپ؟

با رواج کامپیوتر و باز شدن پای آن در خانه‌ها واژه‌های مربوط به این تکنولوژی سرِ زبان‌ها افتاد. واژه‌هایی همچون دسکتاپ، ویندوز، گیم و … . عجیب‌ترین چیزی که این روزها بسیار شنیده می‌شود حتی از افراد حرفه‌ای کلمه دسکتاپ است که به اشتباه آن را دکستاپ تلفظ می‌کنند. وقتی رایانه خود را روشن کنید بعد از لود شدن یا همان بارگزاری ویندوز، صفحه اولی که ظاهر می‌شود دسکتاپ یا میزکار شماست. برای اینکه مطمئن تر از همیشه دسکتاپ را درست تلفظ کنید به شکل لاتین آن نگاهی می‌اندازیم:  desktop

 

نان خشخاشی یا نان خاشخاشی؟

فرض کنید صبح جمعه قصد خوردن املت یا نیمرو با نان سنگک کنجدی داغ و تازه داشته باشید. زحمت می‌کشید و به نانوایی تشریف می‌برید. به شاطر می‌گویید یک نان خشخاشی هم برای ما بزن. نفر بعدی می‌گوید برای من هم یک نان خاشخاشی بزن. خشخاشی یا خاشخاشی؟ برای اینکه بهترین جواب را به این سوال بدهیم باید بررسی کنیم چرا به نان‌های کنجدی خاشخاشی یا خشخاشی می‌گویند.

در گذشته نانوایی‌ها به درخواست مشتری روی نان تخم خشخاش می‌ریختند. تخم خشخاش به دلیل خاصیت‌هایی همچون درمان سرفه، آرام بخشی و چاق کنندگی، بسیار مورد اقبال و استفاده بوده است. با گذشت زمان کنجد جایگزین تخم خشخاش شد اما نام نان به روال گذشته خشخاشی باقی ماند. به همین دلیل نان‌های کنجدی امروزه را به اشتباه خشخاشی می‌گویند. خاشخاشی یک اشتباه دیگر در تلفظ نان‌های کنجدی است.

 

مهمان یا میهمان؟

خیلی ایراد عجیب و غریبی در این کلمه نیست. هر دو تا صحیح است اما یک نکته بسیار مهم این است که مهمان یکی از معانی میهمان است. با خیال راحت میهمان را مهمان و مهمان را میهمان تلفظ کنید، ایراد ندارد.

واژه‌هایی که به آن‌ها پرداختیم عامیانه‌ترین و پرکاربردترین بودند اما حتما کلمات و عبارات دیگری هم هست که شما شنیده‌اید. شما کدام کلمه‌ها را می‌شناسید؟ در بخش نظرات برای ما ارسال کنید.

مطالعه بیشتر